Bây giờ, ở đâu cũng thấy nói đến 'Tái cơ cấu".

Theo từ điển Hán - Việt: Tái là lại. Tái cơ cấu là cơ cấu lại. Cơ cấu là gì? Là quan hệ hữu cơ của một tổ chức, một bộ máy. Nói chung việc tái cơ cấu là làm lại một tổ chức, một bộ máy nào đó.

Từ điển mở Wikimepia, một loại từ điển ai cũng có thể định nghĩa, thì nói rằng, "Tái cơ cấu (Reengineering) là việc xem xét và cấu trúc lại một phần, một số phần hay toàn bộ một tổ chức, một đơn vị nào đó, mà thường là một công ty". Tóm lại, ngôn ngữ bình dân, tái cơ cấu mà chúng ta nghe thấy ra rả hiện nay, chẳng qua là làm lại cái công ty nào đó.

Nhưng tại sao không dùng từ "đổi mới" lâu nay vẫn dùng? Có lẽ rằng, từ năm 1981 đến nay, người ta vẫn đổi mới đấy chứ, nhưng rồi có lúc chẳng thấy mới mẻ gì, ví dụ như hệ thống ngân hàng hay doanh nghiệp. Thế là đến lúc nào đó phải dỡ tung ra làm lại. Nhất là sau vụ Vinashin, người ta phải làm lại cả một tổng công ty, thôi thì dùng một từ mới vậy.

Ngẫm cho cùng, những nhà quản lý đang chơi chữ. Cái lợi của việc chơi chữ là làm cho người ta hiểu, các vị đang làm một việc gì đó khác với giai đoạn trước. Nhưng thật ra, đó đang làm một sự lấp liếm, cả vú lấp miệng em, bao che cho khuyết điểm một thời gian dài. Cơ chế tự nhiên của thị trường, phải để nó điều tiết, muón vậy, các công ty tài chính hay công nghiệp phải luôn luôn tự điều tiết. Vậy thì, việc tái cơ cấu hay đổi mới là nhu cầu tự thân, nếu không làm thế, ắt bị đào thải, sẽ phá sản hoặc rút khỏi thị trường, bị thôn tính. Riêng anh Doanh nghiệp Nhà nước, lâu nay không tự chơi theo quy luật thị trường, nên đến một lúc nào đó, anh gặp khủng hoảng, mới vội vã làm lại. Đã làm lại thì đó là khắc phục khuyết điểm rồi, nhưng nhiều anh la lối lên, làm như tái cơ cấu là thành tích, là phát hiện mới ghê gớm lắm.

Thôi thì "tái cơ cấu" còn hơn không. Nhưng cái gọi là công cuộc tái cơ cấu ngân hàng và doanh nghiệp nhà nước ngày nay, cũng có nguy cơ tiềm ẩn lắm đấy. Bởi vì, như đã nói trên, anh không tự cải tạo một cách tự nhiên theo xu hướng thị trường yêu cầu, nay dùng mệnh lệnh của Chính phủ, của Nhà nước để tái cơ cấu, không biết rồi sau này lại tái của tái chơ cấu không? Cứ tái mãi thì tìm từ gì gọi. Hẳn chúng ta biết câu: "Một đời phấn đấu, không bằng một lần cơ cấu". Đó là cách công tác cán bộ xếp người. Dù có phấn đấu cũng không được, nhưng tổ chức chỉ định, gọi là "cơ cấu" cho đủ thành phần, là xong. Nay cách "tái cơ cấu" cũng có nguy cơ như vậy. Sao không phấn đấu trong cuộc cạnh tranh thị trường hàng ngày, hàng giờ, hàng phút, hàng giây, mà lại sinh ra kiểu vận hành đến một lúc nào đó mang nhau ra "tái cơ cấu" cơ chứ?