Đứa con gái của tôi học lớp 3 trường Phường, giống như tôi học lớp 3 trường làng ngày xưa.
Hôm nay nó ngồi một lúc viết lách gì đó rồi bảo: Khó quá, nhưng con vẫn viết được. Đó là cái "đơn xin vào Đội thiếu niên tiền phong". Vừa buông bút, nó hỏi: "Điều lệ là gì nhỉ? Và "nghiên cứu" là gì?"
Mẹ nó hỏi: "Con lại học lại bài làm đơn từ à?"
Nó bảo: "Không ạ, con phải làm đơn thật cơ"
Nó đưa cho mẹ nó tờ đơn. Mẹ nó đọc: "Kính gửi... Sau khi nghiên cứu điều lệ Đội Thiếu niên tiền phong, em đề nghị xin vào Đội..." vân vân và vân vân.
Mẹ kêu lên: "Con làm gì thế?"
"Cô giáo bảo con và các bạn đều phải viết đơn xin vào Đội thiếu niên"
"Con không hiểu con viết gì, sao lại viết thế?"
"Nhưng cô giáo bảo phải viết thế"
"Thế con đã biết Điều lệ Đội thiếu niên chưa?"
"Cô giáo bảo cứ viết đơn đi"
"Thế con có thích làm Đội viên không?"
"Con thấy các anh chị đeo khăn quàng đỏ, cũng thấy thích"
"Vì sao?"
"Vì đi sinh hoạt, học hát, rồi làm nhiều việc..."
Mẹ nó bèn giải thích cho nó "nghiên cứu" là gì, "điều lệ" là gì. Nghiên cứu chính là việc đọc bản điều lệ. Điều lệ chính là một quy định rằng con phải làm gì, thậm chí không được làm gì khi vào Đội. Mẹ nó tức lắm: Trẻ con mà nào là "nghiên cứu", nào là "đề nghị"...
Cuối cùng, mẹ con bé nhà tôi hướng dẫn con viết đơn, câu đầu tiên là: "Mặc dù chưa biết đến Điều lệ Đội thiếu niên tiền phong, nhưng em vẫn làm đơn này xin gia nhập Chi đội thiếu niên tiền phong Trường ABC vì em thấy các bạn vào đội đều ngoan hơn, học giỏi hơn..." vân vân.
Con bé vẫn phân vân: "Liệu cô giáo có mắng không và con có được vào đội không?"
Tôi bèn bảo: "Con không sợ cô giáo mắng, vì con cứ bảo bố mẹ em bảo chỉ khi viết những chữ mà mình hiểu rõ và viết thật. Đơn từ càng phải viết thật lòng. Còn nếu con chưa được vào Đội kỳ này thì sau khi con đọc hiểu Điều lệ thật sự, con thấy con làm được như Điều lệ, thì con sẽ viết như cô giáo hướng dẫn".
Tôi buồn một chút. Cô giáo con tôi có thể rất vô tình, bởi vì mọi cô giáo khác cũng làm thế, trường nào cũng làm thế. Một động tác tưởng như rất nhỏ nhặt và không đâu. Nhưng đó là môi trường giáo dục cơ mà, nó sẽ vẽ những nét ấn tượng đầu tiên vào trí óc nhận thức non nớt trắng tinh của con trẻ. Gọi tên nó là gì? Hỡi ôi, hồi xưa tôi học trường làng, bỗng một hôm cô giáo nói ngày mai các em bảo bố mẹ sắm khăn quàng và tất cả chúng ta là đội viên, bọn chúng tôi reo ầm lên. Thế mới biết thời đại ấy cách đây 40 năm đơn sơ, hồn nhiên và vui thú biết chừng nào. Con cái mình sau 40 năm có thể gọi là đã được hưởng một nền giáo dục lạc hậu biết chừng nào.