Tội lớn nhất của Hồ Quý Ly là không khoan thư sức dân, không lấy dân làm gốc. Bài học Diên Hồng của nhà Trần bị nhà Hồ lãng quên. (...) Hồ Quý Ly không làm được việc “danh chính”, đặt tên nước không hợp lòng dân. Khi lấy Quốc hiệu “Đại Ngu”, hàm ý hướng về họ Ngu Thuấn ở Nam Trung Quốc, quê hương gốc gác họ Hồ. Tên nước này chệch khỏi truyền thống Bách Việt, có ý vong bản, nên lòng dân không phục, nhất là các trí thức quan lại có ý thức dân tộc không theo.
Cái gọi là “Thơ Thiền” tức là phải nhìn thấy thông điệp về tư tưởng Thiền trong bài thơ ấy. Mà Thiền thì có phải là một phép thực hành viễn tưởng nào đâu, có phải phép tu tập của người ngoài trái đất đâu. Cho nên, trước hết, thơ ca dù có mang tư tưởng Thiền, cũng là một tác phẩm văn học tức nó phản ảnh cuộc sống, trước hết, nó phải là “thơ”. Mà đã là thơ chuyên chở tinh thần Thiền thì phân loại thành “Triết học” hay “Lãng mạn” đều là việc làm kỳ khu không cần thiết, nếu không nói thẳng là hiểu rất lệch lạc.
Nói về Nho giáo, với ý kiến của ông Trần Đình Hiến, tôi bị một số ý kiến phản đối. Vậy cái gì là dân tộc? Việt Nam giáo ở đâu. Nếu nói đơn giản đó là Trúc Lâm thiền phái, thì hoặc là bị chê là "biết rồi, khổ lắm, nói mãi", hoặc là cho rằng võ đoán.
Nói như ông Hà Phạm Phú, rất hiếm có hình thái xã hội nào trên thế giới ít biến đổi như xã hội Trung Quốc. Con người từ Tần Hán cho đến Thanh, đến thời cận đại, chỉ có quần áo là khác, còn hành vi nhân bản, nếp ăn ở, suy nghĩ, cho đến chữ nghĩa, đều gần như cũ. Cũng lại thấy vai trò của Nho giáo. Trước kia là một thiên tử, ngày nay là một ông Mao và ai đó kế thừa. Một người chưa có đủ bóng lớn như Mao thì tập thể bẩy người, chín người. Xử thế về cơ bản không có gì khác.
Bạn là nhà doanh nghiệp hay nhà buôn ư? Đố bạn không tính đến yếu tố hàng hóa mang giá trị đồng Tệ. Bạn là nhà hoạt động văn hóa xã hội ư? Nếu bạn không hiểu về một dòng chảy lịch sử mang tên Trung Quốc, thì chắc gì đã biết về chính dân tộc Việt.
Tôi bầu cho anh một phiếu: anh là nhà báo thứ thiệt dong chơi, còn hơn khối nhà báo (không rong chơi) đang làm việc. Do vậy, tôi viết cho anh, dĩ nhiên là để anh post lên web thành bài thứ 3 nhân có cái hội nghị bé tý và bình thường ở Đà Nẵng, chắc chắn sẽ lập một kỷ lục nào đó, và cũng vì tôi hơi nghi ngờ rằng liệu có ông tổng biên tập nào đăng bài này của tôi chăng?
K. thuộc lớp nhà văn Trung Quốc ra đời vào giữa những năm 1960, khi manh nha cuộc "đại cách mạng văn hóa vô sản" làm vỡ tung lớp vỏ bọc hào nhoáng che đậy một xã hội được cai trị bởi chủ nghĩa cực quyền. K. bắt đầu sáng tác và viết phê bình từ những năm 1980. Dưới đây là đối thoại giữa Hà Phạm Phú và K. về truyền thống văn hóa và trách nhiệm giới trí thức
Những con người trong Tây Du ký dường như sống trong thế giới tư tưởng Thiền Trúc Lâm, cộng với dấu vết lịch sử về cuộc cướp phá văn hóa Minh thuộc, cộng với nghi vấn về nguồn gốc Tây Du ký ở chính Trung Quốc, khiến cho ông Trần Đình Hiến đặt vấn đề nghi vấn Tây Du Ký.
Ông Hà Phạm Phú có thời gian công tác tại 3 tỉnh Nam Trung Quốc trên đây, với vốn tiếng Hán dày dặn, ông đã tích trữ tư liệu và kinh nghiệm sống để thai nghén tiểu thuyết "Trưng Trắc". Hầu hết các tỉnh Nam Trung Quốc đều có đền thờ Vua Bà. Sau này, do nguyên nhân nào đó mà Trung Quốc diễn đạt khác đi, nhưng đó chính là thờ Hai Bà Trưng.
Trần Đình Hiến có một giai đoạn công tác ở Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc từ 1965 đến 1973. Đó là những năm tháng động loạn, cuộc cách mạng văn hóa kinh hoàng trên đất nước ấy. Ông Hiến vô tình là người quan sát trực tiếp đất nước và con người Trung Quốc trong một thời điểm đặc biệt mấy nghìn năm không bao giờ có.
Một câu chuyện chính trị bi hài, được ông Trần Đình Hiến kể lại. Đó là chuyện liên quan đến vụ án Lâm Bưu.
Khi nói về người Trung Quốc tiêu biểu, ông Trần Đình Hiến nói đến Kim Dung. Vì sao Kim Dung trở thành một nhà văn vĩ đại, chỉ nhờ vào những chuyện chưởng tưởng như vô thưởng vô phạt. Đó là vì ông ta miêu tả thực chất nhất xã hội và con người Trung Quốc.