Ngày đầu tiên bắt buộc đội mũ bảo hiểm đi xe máy, các cơ quan quản lý ngạc nhiên khi thấy toàn thể nhân dân đi xe đều đội mũ. Lý giải điều ngạc nhiên này, một cây bút bình luận: "Có gì lạ đâu, khi mà ai ai cũng phải đội mũ thì chả ai tị ai, không ai đẹp hơn hay xấu hơn ai. Điều này có thể tương tự như khi người ta vận động chụp ảnh khỏa thân tập thể hàng ngàn người. Ai cũng trần như ai, thì ai cũng OK cả"
Nói như thế, không bàn đúng hay sai, nhưng không thể nói là bàn luận nghiêm túc, đó là "phiếm luận". Tôi muốn luận bình theo cách khác, "chính luận" một chút.
Vì sao mọi người lại hăng hái chấp hành lệnh đội mũ đi xe đến nỗi các anh cảnh sát giao thông cũng phải ngạc nhiên và "thất thu" tiền phạt?
Thứ nhất, về phía chính quyền, đây là một toan tính vì dân, không vụ lợi. Chiến lược thực hiện nghiêm túc, có lộ trình. Bắt đầu khâu tuyên truyền rầm rộ, rồi ra hạn cho đến ngày nào ngày nào thì mới bắt buộc. Mặt khác, việc chuẩn bị sản xuất mũ cũng được các cơ quan vào cuộc, nào là đăng kiểm, nào là mẫu mã...
Thứ hai, về phía người dân... Dân thấy chủ trương chính quyền bắt mình đội mũ là vì tính mạng của chính mình. Có thể chính quyền có lợi tý chút vì việc bán mũ, nhưng lợi ích ấy sẽ trở thành phúc lợi cộng đồng mà thôi. Trong việc này, dân thông suốt về tư tưởng, tin ở chính quyền, một khía cạnh nào đó, cũng có ý nể, vì nếu không đội thì bị phạt, do tuyên truyền mà biết chính quyền lần này làm nghiêm, làm thật chứ không lơ mơ. Như vậy, đây là một việc mà chính quyền và nhân dân cùng chí hướng. Một khi dân thông và chính quyền nghiêm thì mọi việc đều suôn sẻ cả. Đó là bài học cũ mà vẫn thời sự. Suy rộng và to tát ra, nhìn trong lịch sử, tại sao có Hội nghị Diên Hồng, cũng là do chính quyền muốn nghe dân, nếu dân đồng lòng thì dù giặc ngoại xâm hung hãn thế nào cũng thắng.
Bây giờ, giá mà các việc khác chính quyền cũng nghe tiếng nói đồng lòng của dân thì hay biết bao nhiêu. Nào là quy hoạch, nào là sổ đỏ, sổ hồng, nào là thuế thu nhập, nào là giá xe ô tô... Ôi, biết bao nhiêu chủ trương chính sách đi vào cuộc sống sao mà khó nhọc đến thế? Hoặc là chính quyền tuyên truyền chưa đến nơi, dân chưa hiểu. Hoặc là nhà nước chưa lấy lợi ích của dân làm gốc hành động của mình. Hoặc là chính quyền phí phạm thuế của dân... Vân vân lý do, nhưng nếu mà dân không thông, thì làm gì cũng khó. Ngày xưa, từ thời Hưng đạo đại vương, Ngài đã dặn vua Trần Anh tông, "chở thuyền là dân, lật thuyền cũng là dân"...
Chính luận này đáng lẽ còn dài, nhưng tôi biết nếu cứ dẫn chứng trong lịch sử thì không biết dừng ở đâu...