Một ông bạn tôi, giáo sư môn hoá lý đột nhiên hỏi: "Chỗ cậu làm có thang máy không?". Tôi bảo: Có. Tôi mới chuyển đến cơ quan mới, văn phòng ở một toà nhà cao tầng, có thang máy. Ông giáo sư gật: "Thế thì tốt". Tôi bảo: "Tốt cái gì?". Ông này trầm tư: "Tốt cho cậu, và cho cả những người làm việc ở cái toà nhà cao tầng".
Tôi hỏi lại lần nữa, ông này cười, không nói nữa. Người ta bảo những ông giáo sư thâm trầm, đầu họ có cái mầu óng ánh của kiến thức phát tiết ra ngoài khiến cho tóc rụng, trái hói. Có thế thật, nhưng cũng có thể vì họ luôn luôn không nói toạc móng lợn như người khác.
Tôi từ đó có cái ám ảnh mỗi khi vào thang máy. Một linh cảm mơ hồ về điều tốt như một ngọn gió thoảng thổi từ cái đầu giáo sư bóng lộn của bạn tôi đến trí óc rậm rì viên chức của tôi.
Đầu giờ sáng mỗi ngày, tôi đến cửa toà nhà, đã thấy mấy người đứng đợi thang máy rồi, chỉ vừa tích tắc, đã có thêm nhiều người nữa. Thời gian chờ đợi mới thật là dài nhất, một vài phút thôi mà dài vô tận. Tôi nhìn ra ngoài cửa kính, thấy dòng xe trên đường trôi ào ạt, thật lạ, mình vừa từ cái dòng sông dữ dội ấy tách ra đây, làm một giọt nước đọng rung rinh nơi này... Vừa nghĩ đến đó thì cánh cửa bên cạnh xịch mở ra, mọi người hối hả chui vào. Lại có một vài người nữa mới đến chạy chạy, lại thêm một người chạy hùng hục, xách cặp to kềnh cũng chạy. Khi cánh cửa vừa mới động đậy định đóng, thấy có bóng người nhoáng đến, cái cánh cửa lại dụt lại, mở ra cho người ấy vào. Có hôm cánh cửa đóng vào mở ra hai ba lần rồi mới đóng hẳn. Mọi người trong cái phòng bé tí của thang máy như phản xạ tự nhiên đứng dịch vào nhau một chút. Có cô rất đẹp, mặc áo hở cổ rộng, hở cả vai, nếu ở ngoài thì anh chỉ dám liếc một phần mười giây, nói gì mon men đến gần, còn trong thang máy đông, anh có thể thấy lông tơ mềm óng ánh trên vai nõn nà của cô ta, anh mà cao anh có thể nhìn thấy vật "nhân bảo" quý giá nơi ngực đang phập phồng như cái bánh bao ngà ngọc lấp ló sắp ra lò, bất giác như có luồng khí nén trong ngực anh khiến anh phải thầm thở ra một cái...
Người ta trong thang máy thật là có một khoảng thời gian ngưng đọng. Đợi thang máy còn rục rịch chân tay, còn ngó nghiêng đây đó. Đứng trong thang máy chật, chỉ có đứng, bốn bề tường kín không biết xung quanh là đâu với đâu. Chỉ có tiếng ro ro của động cơ âm âm u u ở đâu đó mới có cảm giác mình đang chuyển động đấy chứ không phải là dừng. Chuyển động nhưng không ai biết, mà chỉ biết là dừng. Người ta ở trong thang máy là mấy giây đối diện với chính mình. Thử hỏi trong ngày không có những giây phút trong thang máy thì có lúc nào không làm gì cả, chỉ đứng không thế này không? Tôi bỗng nghĩ lại, hồi ở cơ quan cũ, sáng ra khỏi nhà lẫn vào dòng sông xe, nó cuốn ta đi, đến cơ quan hậm hụi làm lụng nghĩ suy, tối mắt tối mũi, dù cho chiều tối có nghỉ ngơi cũng lại nghỉ theo kiểu vận động tiêu tốn năng lượng vào ăn uống nhảy nhót, vận động trong tương quan tưng bừng náo nhiệt xung quanh. Tối về có lúc yên lặng nhất là tắt đèn đi ngủ thì chưa chắc đã yên lặng, vợ ngủ rồi thì nghe thấy tiếng ngáy, vợ chưa ngủ thì ca cẩm, không ca cẩm thì lại nói sung sướng, chả có lúc nào yên tĩnh. Thì ra, chỉ có mấy giây trong ngày khi anh ở trong thang máy là thật sự của mình, cho mình mà thôi.
Hôm gặp lại ông bạn giáo sư, ông bèn bảo: "Quy luật hoá lý là tự nhiên biến thiên vận động theo hướng chống lại những nguyên nhân đã sinh ra nó. Biểu tượng của cuộc sống hiện đại là toà nhà cao tầng, thì lại sinh ra cho anh những giây tĩnh lặng gần như tuyệt đối" Tôi bảo tôi hiểu rồi, thế cho nên tôi đi làm có thang máy là hợp thời chứ gì, là cân bằng chứ gì? Ông giáo sư cười, không nói gì nữa. Thảo nào, những hôm trong thang máy có hai ba người quen nhau nói chuyện sao mà khó chịu thế. Nếu tất cả đi cầu thang cùng quen nhau lại đi một nhẽ. Năm người lạ đứng im, còn hai người cứ nói, không phải nói bé, không nói vắn tắt, cứ nói bô bô, sao người ta không thể nhịn được vài giây sau khi đi thang máy mới nói? Nếu có ông bạn giáo sư của tôi, chắc thế nào ông ấy cũng phân tích, người mình vốn có máu nông dân, chưa quen nếp sống đi thang máy của thời hiện đại nên mới ra như thế. Người Việt Nam ta đa số đến thành phố ở nhà lầu từ nông thôn có cánh đồng mông mênh nên giờ đây vẫn chưa quen nói ý tứ tôn trọng mọi người khác hay sao?